Triều đại Leon_VI

Đối nội

Một trong những hành động đầu tiên của Leon VI ngay khi lên ngôi là cho khai quật và cải táng di hài của Mikhael, với buổi lễ được tổ chức long trọng trong khu lăng mộ hoàng gia tại Nhà thờ các Thánh Tông ĐồConstantinopolis.[14] Điều này góp phần vào sự nghi ngờ rằng Leon đích thực là con ruột của Mikhael.[10] Tìm kiếm sự hòa giải chính trị, vị hoàng đế mới đã giành được sự ủng hộ của giới quan lại tại kinh thành và vây quanh ông gồm các quan chức như Stylianos Zaoutzes (cha của tình nương Zoe Zatanna)[13] và viên thái giám Samonas, một kẻ đào ngũ người Ả Rập được Leon thăng lên cấp bậc patrikios và đứng ra làm cha đỡ đầu cho con của Leon là Konstantinos VII.[15] Những nỗ lực của ông hòng kiểm soát các danh gia vọng tộc lớn (ví dụ như nhà PhokadaiDoukai) đôi khi dẫn đến những xung đột nghiêm trọng,[16] đáng kể nhất là cuộc khởi nghĩa của Andronikos Doukas bùng nổ vào năm 906.[17]

Leon còn cố gắng nắm quyền kiểm soát Giáo hội thông qua việc bổ nhiệm chức thượng phụ.[18] Ông bãi miễn thầy dạy học cũ là Thượng phụ Photios[19] và thay thế bằng người anh 19 tuổi Stephenos vào tháng 12 năm 886.[10] Tới khi Stephenos mất vào năm 893, Leon thế chỗ bằng ứng cử viên của Zaoutzes là Antony II Kauleas cho đến lúc qua đời vào năm 901.[16] Leon sau đó bèn nâng đỡ viên thư ký hoàng gia (mystikos) của riêng mình tên là Nicholas, nhưng nghi ngờ anh ta có liên quan vào vụ ám sát hụt hoàng đế vào năm 903,[20] cũng như việc Nicholas từng ra sức phản đối cuộc hôn nhân lần thứ tư của Leon đã khiến ông phải đổi sang người cha tinh thần của Leon là Euthymios vào năm 907.[17]

Nhà thờ Agios Lazaros tráng lệ ở Larnaca được xây dựng dưới thời Leon VI vào cuối thế kỷ 9,[21] và nó đã được khởi công sau khi triều đình vận chuyển di hài của Thánh Lazaros từ Kríti tới Constantinopolis vào năm 890.[22] Nhà thờ này là một trong những ví dụ tiêu biểu cho kiến trúc Đông La Mã. Leon cũng đã hoàn thành việc biên soạn Basilica, bản dịch tiếng Hy Lạp và cập nhật bộ luật được ban hành dưới thời Justinianus I, vốn được bắt đầu dưới thời kỳ trị vì của Basileios.[23]

Đối ngoại

Quân Đông La Mã tháo chạy khỏi Boulgarophygon, bức tiểu họa lấy từ quyển Madrid Skylitzes

Vận may của Leon VI trong chiến tranh còn rối rắm hơn cả thời tiên đế Basileios.[24] Chiều theo ý kiến của viên cố vấn trưởng Stylianos Zaoutzes, Leon đã phát động một cuộc chiến tranh với vua Simeon I của Bulgaria vào năm 894, nhưng mau chóng bị đánh bại.[25] Phải hối lộ người Magyar tấn công Bulgaria từ phía bắc, Leo mới giành được thành công gián tiếp vào năm 895.[26] Tuy nhiên, do mất đi các đồng minh mới của mình, hoàng đế đã phải chịu thua trong trận đánh chủ chốt ở Boulgarophygon vào năm 896 và bị ép đưa ra những nhượng bộ thương mại cần thiết và gánh chịu nghĩa vụ cống nạp hàng năm.[27]

Dù giành được thắng lợi vào năm 900 trong cuộc chiến chống lại Tiểu vương quốc Tarsus, mà quân đội Ả Rập bị đánh tan tành và bản thân Tiểu vương bị bắt sống,[28] ở phía tây Tiểu vương quốc Sicilia đưa quân đánh chiếm Taormina, tiền đồn cuối cùng của Đông La Mã nằm trên đảo Sicilia, vào năm 902.[29] Tuy vậy, Leon vẫn tiếp tục đương đầu với áp lực về biên giới phía đông của mình thông qua việc tạo ra thema Lưỡng Hà mới, quân Đông La Mã còn tiến hành xâm lược xứ Armenia trong năm 902, và cướp phá thành Theodosiopolis, cũng như các cuộc đột kích thành công vào miền Thughur của người Ả Rập.[28]

Sau đó, năm 904 kẻ bội giáo Leo thành Tripolis cùng đám hải tặc cướp phá Thessalonica – một sự kiện được miêu tả trong Trận chiếm thành Thessalonica của Ioannes Kaminiates – trong khi một cuộc viễn chinh đại quy mô nhằm khôi phục Kríti dưới quyền tướng Himerios vào năm 911–912 gặp phải thất bại thảm hại. Tuy nhiên, cùng thời kỳ cũng chứng kiến sự thành lập các tỉnh quan trọng nơi biên ải (kleisoura) của LykandosLeontokome trên vùng lãnh thổ gần đây đoạt lấy từ người Ả Rập.[30] Năm 907 người Rus Kiev dưới sự thống lĩnh của Oleg xứ Novgorod kéo sang tấn công kinh thành Constantinopolis, vốn dĩ đang tìm kiếm quyền kinh doanh thuận lợi với đế chế.[29] Leon bèn đưa tiền hối lộ cho họ để cho yên chuyện, nhưng họ lại tấn công một lần nữa vào năm 911, và sau cùng cả hai bên cũng chịu ký kết một hiệp ước thương mại với nhau.[31]

Hôn nhân

Đồng xu vàng solidus của Leon VI và Konstantinos VII Porphyrogennetos, 908–912.

Leon VI đã gây ra một vụ bê bối lớn với vô số những cuộc hôn nhân của ông không sản sinh ra được một người thừa kế ngai vàng hợp pháp.[32] Người vợ đầu tiên Theophano do phụ hoàng ép ông phải cưới chỉ vì mối liên hệ của gia tộc bà với Martinakioi, mà Leon ghét cay ghét đắng,[33] mất vào năm 897, và Leon ung dung đi lấy người tình Zoe Zaoutzaina, con gái của viên cố vấn trung thành Stylianos Zaoutzes, dù người vợ thứ hai này cũng từ trần hai năm sau đó.[34] Nhờ vào cuộc hôn nhân này mà Leon đã tạo ra danh hiệu basileopatōr ("người cha của hoàng đế") dành cho vị nhạc phụ này.[35]

Sau cái chết của Zoe thì lần hôn nhân thứ ba này xét cho cùng lại không được danh chính ngôn thuận,[36] nhưng ông vẫn cứ kết hôn nữa, chỉ đến khi người vợ thứ ba Eudokia Baïana mất vào năm 901.[28] Thay vì kết hôn lần thứ tư, vốn đã là tội nặng hơn so với lần hôn nhân thứ ba (theo lời Thượng phụ Nicholas Mystikos)[37] thì Leon vẫn dan díu với tình nương Zoe Karbonopsina.[38] Hai người chỉ kết hôn sau khi Zoe hạ sinh một đứa con trai kháu khỉnh vào năm 905,[36] nhưng lại vấp phải sự chống đối từ tòa thượng phụ. Mãi đến lúc hoàng đế đưa Euthymios vào thế chỗ cho Nicholas Mystikos,[16] hôn sự của Leon mới được giáo hội công nhận (dù phải kèm theo lễ giải tội dài lâu và có một sự bảo đảm rằng Leo sẽ cấm tất cả các cuộc hôn nhân thứ tư trong tương lai).[17]

Kế vị

Konstantinos VII trong tương lai chính là đứa con ngoài giá thú chào đời trước cuộc hôn nhân không theo lễ giáo với Zoe Karbonopsina.[36] Nhằm củng cố tư cách kế thừa ngôi báu của con mình, Leon đã làm lễ đăng quang cho đứa trẻ làm đồng hoàng đế vào ngày 15 tháng 5 năm 908, khi nó vừa mới tròn hai tuổi.[39] Leon VI băng hà vào ngày 11 tháng 5 năm 912.[16] Hoàng đệ là Alexandros nối ngôi hoàng đế cùng với cha và anh mình kể từ năm 879.[40]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Leon_VI http://data.rero.ch/02-A000104035 http://www.pallasweb.com/deesis/leo-hagia-sophia.h... http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?... http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=00... http://uli.nli.org.il/F/?func=direct&doc_number=00... http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p068638922 http://www.serfes.org/lives/stlazarus.htm http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/KHW/makwww.exe?BM=1&N... https://nla.gov.au/anbd.aut-an52243985 https://trove.nla.gov.au/people/1527693